Historia najstarszego obiektu botanicznego w Polsce jest szeroka i wieloaspektowa. Ogród miał okresy zarówno efektywnego rozwoju, jak i niemal całkowitego zapomnienia. Ale tak czy siak Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie przetrwał mimo wszystkich trudności. Dla państwa to bez przesady naturalna perła odgrywająca ważną rolę w rozwoju nauki, edukacji i kultury jako miejsce badań, inspiracji artystycznych i „żywe muzeum” flory świata. Więcej o tym wyjątkowym miejscu na krakow-name.eu.
Od czego wszystko się zaczęło
Historia Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego sięga końca XVIII wieku. Początkowo tereny te należały do jezuitów, aż w 1783 roku Komisja Edukacji Narodowej odkupiła od nich 9,6 ha ziemi pod budowę pomieszczeń pomocniczych dla Katedry Chemii i Historii Naturalnej Akademii Krakowskiej.
Pierwszym profesorem wspomnianego wydziału był Jan Jaśkiewicz, pod którego kierownictwem zbudowano dwie pierwsze szklarnie – tropikalną i chłodną. Wtedy jego następcą został Franciszek Scheidt, który doprowadził do kilkukrotnego zwiększenia powierzchni ogrodu, a także budowy stacji meteorologicznej.
W XIX wieku terytorium Ogrodu Botanicznego ponownie się powiększyło. Powstał tam park krajobrazowy w stylu angielskim oraz nowa szklarnia tropikalna. W tym czasie kolekcja kompleksu liczyła ponad 4 tysiące różnych gatunków i odmian roślin. Kierownikami ogrodu w tym okresie zostali Ignacy Rafał Czerwiakowski i Józef Warszewicz. Czas ich zarządzania nazywany jest złotym dla Ogrodu Botanicznego, gdyż stworzyli szereg dodatkowych szklarni dla kilku tysięcy nowych roślin. Dzięki temu ogród stał się jednym z najbogatszych w Europie.
Od upadku do świetności
Wiek XX przyniósł Ogrodowi Botanicznemu Uniwersytetu Jagiellońskiego wielkie kłopoty i zniszczenia. W 1907 roku z powodu braku funduszy na remont zawaliła się storczykarnia, niszcząc zbiory Warszewicza. Pięć lat później, w styczniu 1912 roku, pożar zniszczył inną drewnianą szklarnię z kolekcją roślin tropikalnych.
Aby nie utracić unikalnego kompleksu na zawsze, konieczne było nie tylko odtworzenie utraconych zbiorów, ale także wybranie profesjonalnej osoby zarządzającej, która by walczyła o wsparcie Ogrodu Botanicznego na szczeblu państwowym. 1 stycznia 1918 roku takim przywódcą został Władysław Szafer. Nie tylko podjął tytaniczny wysiłek, aby teren ten przetrwał wojnę z minimalnymi stratami, ale także znacząco pomógł innym polskim ogrodom odbudować się po wojennych zniszczeniach, dostarczając niezbędne sadzonki.
W ciągu 30 lat zarządzania Shaferowi udało się przyciągnąć do Ogrodu Botanicznego UJ szereg inwestycji, dzięki którym przeprowadzono na wielką skalę rekonstrukcje naturalnej perły Krakowa.
Wydarzeniem historycznym dla kompleksu była data 28 maja 1976 roku, kiedy Ogród Botaniczny został wpisany do rejestru zabytków jako cenny obiekt przyrody, historii nauki i kultury.
Nie mniej ważnym okresem dla renesansu Ogrodu Botanicznego UJ były również rządy dyrektora Bogdana Zemaneka w latach 1991-2013. Dzięki jego staraniom w terenie rezerwatu wyremontowano szklarnię, kotłownię i szereg budynków.
Obecne w Ogrodzie Botanicznym znajduje się ponad 5 tysięcy gatunków i odmian roślin z całego świata. Do najcenniejszych okazów należą grupy klonów i dębów, z których część ma ponad 200 lat.
Muzeum Ogrodu Botanicznego jest otwarte dla turystów. Każdy może tu zobaczyć wiele ciekawych roślin ze świata – zarówno pospolitych, jak i rzadkich. Dla wygody kompleks podzielony jest na kilka części, po których można przejść samodzielnie lub zamówić wycieczkę edukacyjną z przewodnikiem.
